KINH PHÁP CÚ
17. PHẨM PHẪN NỘ
Pháp Cú 221
221. Diệt phẫn nộ kiêu mạn,
Dứt phiền não buộc ràng,
Ðoạn chấp thủ, danh sắc.
Khổ não hết đeo mang.
Câu chuyện này được kể lại khi đức Phật ở tại rừng Banyan, liên quan đến Rohinì, thiếu nữ Sát-lợi.
1A. Cô Gái Bị Mụn Ðỏ Trên Mặt
Một thuở nọ, Tôn giả A-nậu-lâu-đà trở về thành Ca-tỳ-la-vệ với năm trăm Tỳ-kheo tùy tùng. Hoàng tộc họ Thích nghe tin đều đến tinh xá đón chào, trừ cô em Rohinì. Tôn giả hỏi:
– Rohinì đâu?
– Thưa Tôn giả, còn ở nhà.
– Sao không đến?
– Thưa Tôn giả, công nương bị nổi mụn nhọt đầy người, nên xấu hổ khi đi ra ngoài.
– Hãy gọi Rohinì đến ngay.
Rohinì được gọi, che mặt dưới một lớp vải và đi đến. Khi nàng tới, Tôn giả hỏi:
– Sao cô không đến trước?
– Thưa Tôn giả con bị nổi mụn trên mặt, nên xấu hổ không dám đi đâu.
– Vậy sao không làm việc công đức?
– Thưa Tôn giả, con có thể làm gì?
– Hãy xây cất một giảng đường.
– Việc ấy tốn kém bao nhiêu?
– Cô có một bộ nữ trang nào không?
– Thưa, con có.
– Trị giá bao nhiêu?
– Khoảng mười ngàn.
– Tốt lắm, đem chi dùng trong việc xây cất.
– Ai sẽ xây cất cho con?
Tôn giả nhìn những hoàng thân đang đứng gần và nói:
– Ðây là bổn phận các vị.
– Nhưng, bạch Tôn giả, còn Ngài sẽ làm gì?
– Tôi ở đây, các vị đem vật liệu xây cất đến cho Rohinì.
– Thưa, vâng.
Và họ mang vật liệu đến, Tôn giả đưa ra đồ án xây cất, bảo Rohinì:
– Hãy cho xây cất một tòa nhà hai tầng, và khi tầng trên đã xong xuôi, cô đứng ở tầng dưới dọn quét sạch sẽ, chuẩn bị thức ăn và rót nước đầy các bình.
– Thưa, vâng.
Rohinì vâng lời, nàng bán toàn bộ nữ trang để lấy tiền xây cất. Khi tầng trên vừa xong, nàng đích thân dọn dẹp để đón chư Tỳ-kheo, ngay khi đó các mụt nhọt lặn hết.
Khi tòa nhà hoàn thành, nàng mời chư Tăng được đức Phật dẫn đầu đến ngồi đầy nhà. Nàng dâng cúng thức ăn chọn lọc cả cứng và mềm. Phật thọ trai xong, hỏi:
– Ai cúng dường hôm nay?
– Thưa, cô Rohinì, em của Ngài, bạch Thế Tôn.
– Hãy gọi đến đây.
Nàng không muốn đi ra, nhưng Phật vẫn cho gọi nữa. Khi Rohinì đến, đảnh lễ Phật và ngồi, Phật hỏi:
– Rohinì, sao cô không đến trước?
– Bạch Thế Tôn, con bị nổi mụn nhọt khắp người nên xấu hổ không dám đi.
– Cô có biết nguyên nhân nào khiến mụn nhọt lan đầy người không?
– Thưa không.
– Chính vì lòng sân hận gây nên.
– Tại sao vậy, con đã làm gì?
– Hãy nghe đây!
Phật kể chuyện:
1B. Bà Hoàng Ganh Tỵ Với Nữ Vũ Công
Thời quá khứ, có một hoàng hậu của vương quốc Ba-la-nại sanh tâm đố kỵ với một vũ nữ của hoàng gia, bà thầm nghĩ: “Ta sẽ làm cho nó đau khổ”. Bà liền tìm thật nhiều mày ghẻ đã khô, nghiền nát thành bột và cho gọi cô vũ nữ đến chỗ bà, bí mật sai người rắc bột ghẻ lên giường, ghế và khăn áo của cô. Rồi làm như đùa cợt, bà tung một ít bột lên mình cô. Lập tức cô gái nổi mụn nhọt khắp mình, nó lở loét trông rất ghê tởm, cô vừa đi vừa cấu khắp mình. Khi về nằm trên giường, bột ghẻ lại dính chặt vào da, cô bị đau đớn đến tột cùng. Bà hoàng ấy là Rohinì ngày nay.
Phật kể xong chuyện quá khứ, Ngài dạy:
– Rohinì, đó là hạt giống xấu mà cô đã gieo. Giận hờn hay ganh ghét, tuy ít bao nhiêu cũng không phải là điều chánh đáng.
Ngài nói kệ:
221. Diệt phẫn nộ kiêu mạn,
Dứt phiền não buộc ràng,
Ðoạn chấp thủ, danh sắc.
Khổ não hết đeo mang.
Nghe xong, nhiều thính chúng chứng Sơ quả, Nhị quả, Tam quả. Rohinì cũng chứng Sơ quả. Ngay khi ấy toàn thân cô trở nên vàng óng.
1C. Thiên Nữ Xinh Ðẹp
Rohinì sau khi mạng chung, tái sanh lên cõi Trời Ba Mươi Ba ngay giao điểm các ranh giới của bốn Thiên tử. Cô gái đẹp đến nỗi sau khi nhìn thấy cô, cả bốn vị Trời đều tranh nhau:
– Nàng thuộc về ranh giới của ta.
– Nàng tái sanh trong phạm vi của ta.
Họ kéo nhau đến chỗ Ðế Thích nhờ phân xử:
– Thiên chủ! Chúng tôi tranh cãi nhau về Thiên nữ này, xin quyết định dùm.
Vừa nhìn thấy Rohinì, Ðế Thích cũng ước ao. Ngài hỏi:
– Khi các ông nhìn thấy nàng, cảm tưởng của các ông ra sao?
Vị thứ nhất nói:
– Tim tôi đập vang dội như trống chầu.
Vị thứ hai nói:
– Ý tưởng của tôi dồn dập như thác chảy.
Vị thứ ba nói:
– Vừa thấy nàng mắt tôi muốn nổ tung.
Vị thứ tư nói:
– Tim tôi hớn hở như lá cờ bay.
Ðế Thích kết luận:
– Các vị vui thích nhất thời, còn tôi nếu không có nàng tôi sẽ chết.
– Ồ Thiên Chủ! Ngài cần gì phải chết!
Họ trao nàng cho Ðế Thích và lui về. Từ lúc ấy nàng rất được Ðế Thích sủng ái, nàng muốn dạo chơi nơi nào, Ðế Thích liền chiều theo.
(bài kết hợp từ Tích Truyện Pháp Cú (Thiền viện Viên Chiếu)
và Thi Kệ Pháp Cú Kinh (Tịnh Minh))
